Tái cấu trúc ngân hàng: Quyền lợi của người gửi tiền có được bảo vệ?

Cập nhập : 01-12-2011

(Cadn.com.vn) - Bạn đang gửi tiền ở một ngân hàng X. Khi Chính phủ thực hiện tái cấu trúc, ngân hàng X này có nguy cơ bị xóa sổ. Tiền gửi của bạn có bị ảnh hưởng gì hay không? Kỳ này, CTV Văn Khoa của Báo Công an TP Đà Nẵng giải đáp câu hỏi đó.

Một trong 3 lĩnh vực trọng tâm cần thực hiện để tái cấu trúc nền kinh tế là cơ cấu lại hệ thống ngân hàng. Trên tinh thần đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã khẩn trương trình Chính phủ Đề án cơ cấu lại hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam. Vấn đề được đặt ra, quyền lợi của người gửi tiền sẽ ra sao trong lộ trình tái cấu trúc này?

Khi ngân hàng kêu khó

Đầu tháng 3-2011, cụ thể vào ngày 3-3, hầu hết các NHTM bắt đầu hạ lãi suất tiết kiệm VND xuống 14% theo Thông tư số 02/2011/TT-NHNN để bình ổn thị trường, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội.

Hơn 6 tháng thực hiện, một số tổ chức tín dụng (TCTD) đã thực hiện không nghiêm, huy động tiết kiệm cao hơn quy định. Do vậy, NHNN đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN ngày 7-9-2011 nhằm chấn chỉnh việc thực hiện quy định lãi suất huy động bằng đồng Việt Nam (VND) và đô la Mỹ (USD). Lần này, NHNN tỏ thái độ kiên quyết hơn, xử phạt mạnh tay các TCTD vi phạm.

Các ngân hàng đang bắt đầu tham gia quá trình tái cơ cấu để góp phần gia tăng niềm tin
của người gửi tiền đối với hệ thống tín dụng. Ảnh: B.T

Thế nhưng, kể từ đó, nguồn vốn huy động đã sụt giảm liên tục, do người gửi tiền tìm kiếm các kênh đầu tư khác có lợi nhuận cao hơn. Theo số liệu của NHNN, tính đến 23-9-2011, tăng trưởng vốn huy động giảm 1,07% so với tháng 8. Và mới đây, trong một cuộc họp của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, các ngân hàng đã đồng loạt kêu khó trong việc huy động vốn.

Thời điểm căng thẳng nhất, cách đây gần 2 tháng, nhiều khách hàng ồ ạt rút tiền. Nhiều ngân hàng phải chấp nhận vay liên ngân hàng lãi suất 20-30% để thanh toán. Theo thống kê của NHNN, lượng tiền gửi trong 2 tháng 9 và 10-2011 đều sụt giảm. Việc khách hàng vội vàng rút tiền mua vàng hoặc đầu tư bất động sản khiến một số ngân hàng mất cân đối nguồn phải vay trên thị trường liên ngân hàng với giá "đắt đỏ".

Các khoản tiền gửi vẫn an toàn ngay cả khi ngân hàng sáp nhập. Ảnh: M.H

Mức độ an toàn của tiền gửi

Thực trạng trên xuất phát từ việc người gửi tiền không hiểu bản chất của tái cấu trúc hệ thống ngân hàng. Nói một cách dễ hiểu, tái cơ cấu là làm cho nó mạnh lên, hiệu quả và an toàn hơn. Tái cấu trúc hoàn toàn không ảnh hưởng tiền gửi của khách hàng và tiết kiệm của người dân ở bất cứ ngân hàng lớn, nhỏ nào.

Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho biết, NHNN đã cơ bản hoàn thành Đề án tái cấu trúc ngân hàng. Trong đó, Việt Nam phải có một hệ thống ngân hàng lành mạnh, đủ sức cạnh tranh trên thị trường thế giới, đa dạng về quy mô và đáp ứng được nhiều mục tiêu của nền kinh tế. Đặc biệt, Chính phủ vẫn tiếp tục chấp nhận sự tồn tại các ngân hàng có quy mô nhỏ nhưng hoạt động lành mạnh.

Tăng cường chống sai phạm, tham nhũng trong hoạt động tín dụng, ngân hàng
Ngày 30-11, phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị chuyên đề về chống sai phạm, tham nhũng trong lĩnh vực tín dụng, ngân hàng, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định: Bên cạnh các mặt tích cực thì hoạt động tín dụng, ngân hàng hiện còn bộc lộ nhiều hạn chế. Một số tổ chức, đơn vị còn chưa tuân thủ quy định của Nhà nước dẫn đến nhiều sai phạm gây thất thoát lớn tài sản của Nhà nước và nhân dân. Phó Thủ tướng yêu cầu các cấp tăng cường phòng ngừa, hạn chế vi phạm, tội phạm, tham nhũng, góp phần lành mạnh hóa hoạt động tín dụng, ngân hàng; bảo đảm an toàn tiền gửi của tổ chức, của nhân dân.

Giải pháp an toàn được NHNN tính tới đó là phát huy nội lực, dùng lực lượng sẵn có trong hệ thống. Các ngân hàng có quy mô lớn và tình hình tài chính tốt hơn sẽ tham gia vào việc tái cấu trúc các ngân hàng nhỏ. Quy trình này vừa hiệu quả, vừa tiết kiệm được chi phí và tránh gây đổ vỡ. Với cách làm này, NHNN sẽ đảm bảo tối đa quyền lợi người gửi tiền và khách hàng gửi tiết kiệm. Điều này có nghĩa rằng, tài sản của khách hàng và người gửi tiền được đảm bảo. Trong trường hợp ngân hàng phải sáp nhập, cổ đông là người duy nhất chịu ảnh hưởng chứ không phải khách hàng gửi tiền.

Quá trình này sẽ trải qua 3 bước, trước hết đảm bảo khả năng chi trả cho từng ngân hàng. Sau đó, NHNN sẽ tiến hành tái cơ cấu các TCTD yếu kém theo phương án được duyệt. Cuối cùng, cơ quan quản lý sẽ chủ trì việc bán, sáp nhập, hợp nhất các NHTM.

Hơn bao giờ hết, NHNN cần phải đưa ra thông điệp rõ ràng, dứt khoát về bản chất của việc tái cấu trúc ngân hàng hiện nay. Trong đó, NHNN phải khẳng định một lần nữa về sự an toàn tuyệt đối của người gửi tiền trong quá trình tái cơ cấu. Có như vậy, người dân sẽ tin tưởng vào chủ trương đúng đắn của Chính phủ. Đề án tái cấu trúc hệ thống NHTM Việt Nam sẽ thành công mà không có bất kỳ một sự xáo trộn và trở ngại nào.

Văn Khoa